ใครว่าตลาดเห็ดเป็นเรื่องเล็ก? ข้อเท็จจริงคือความต้องการบริโภคเห็ดในพื้นที่ต่าง ๆ ของจังหวัดสกลนครนั้นสูงเกินคาด และกำลังกลายเป็น โอกาสทองของเกษตรกรและผู้ผลิตเห็ดรายย่อย ที่ต้องการสร้างรายได้ที่มั่นคง
จากการรวบรวมข้อมูลงานวิจัยและสัมภาษณ์ผู้ประกอบการในพื้นที่ ทำให้เราเห็นภาพที่ชัดเจนของตลาดเห็ดในสกลนคร ทั้งในระดับชุมชนและระดับอำเภอ
ตลาดเห็ดระดับชุมชน: ความต้องการรายวันสูงถึง 20 กิโลกรัม
งานวิจัยของอาจารย์สายฝน ปุนหาวงค์ จากข้อมูลตลาดเห็ดในตำบลโพนงาม อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร พบว่าความต้องการเห็ดดอกสดในพื้นที่อยู่ที่ประมาณ 20 กิโลกรัมต่อวัน โดยผู้บริโภคหลักคือชาวบ้าน ร้านค้าชุมชน และร้านค้าในตลาดนัด
แม้กลุ่มเป้าหมายในโครงการวิจัยจะผลิตเห็ดได้เฉลี่ย 20-30 กิโลกรัมต่อวัน ซึ่งเพียงพอต่อความต้องการในตำบล แต่ก็ยังมีช่วงที่ผลผลิตสูงสุดถึง 50-67 กิโลกรัมต่อวัน ซึ่งสามารถกระจายผลผลิตไปยังตำบลใกล้เคียงได้ และที่สำคัญคือ เห็ดที่ผลิตได้ขายหมดทุกวัน สะท้อนให้เห็นถึงอุปสงค์ที่สูงอย่างต่อเนื่อง
ตลาดเห็ดระดับอำเภอ: อุปสงค์พุ่งสูงกว่า 100 กิโลกรัมต่อวัน
ในระดับที่ใหญ่ขึ้นอย่างตลาดอำเภอ ความต้องการเห็ดก็ยิ่งเพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดด
- ตลาดอำเภอพรรณานิคม-พังโคน: คุณโสพิส เรืองสวัสดิ์ ประธานวิสาหกิจชุมชนเรียนรู้เพาะเห็ดบ้านคำข่า เผยว่าตลาดมีความต้องการเห็ดสูงถึง 100 กิโลกรัมต่อวัน โดยลูกค้าหลักคือแม่ค้าตลาดสด ซึ่งรับซื้อผลผลิตในปริมาณมาก และสามารถส่งขายได้ทั้งเช้าและเย็น
- ตลาดอำเภออากาศอำนวย: คุณประพงศ์ ผายทอง ประธานวิสาหกิจชุมชนเพาะเห็ดบ้านกลาง ให้ข้อมูลว่า แม้สมาชิกจะสามารถส่งเห็ดให้แม่ค้าได้ 10-20 กิโลกรัมต่อวัน แต่แม่ค้ายังมีความต้องการเพิ่มขึ้นถึง 50 กิโลกรัมต่อวัน แสดงให้เห็นถึงช่องว่างทางการตลาดที่ยังมีอยู่อีกมาก
 |
| แม่โสพิส เรืองสวัสดิ์ |
มูลค่า "เห็ด" ประเทศไทย
จากข้อมูลตลาดเห็ดเศรษฐกิจ มีแนวโน้มการผลิตเห็ดเพิ่มขึ้นแบบก้าวกระโดด ในปี 2563 ประเทศไทยขนาดของตลาดเห็ดมูลค่าโตเพิ่มขึ้น 393% มีกำลังผลิตประมาณ 41,322 ตัน คิดเป็นมูลค่า 2,291 ล้านบาท และในปี 2560 ประเทศจีนผลิตเห็ดมากที่สุดในโลก มีกำลังผลิตปริมาณ 5,150,000 ตัน คิดเป็นมูลค่า 325,217 ล้านบาท (สวทช., 2564)
โอกาส: ช่องทางทำเงินจากความต้องการที่ไม่มีวันจบ
จากข้อมูลทั้งหมดนี้ สรุปได้ว่าตลาดเห็ดในสกลนครมีศักยภาพสูงมากและยังคงเติบโตอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นในระดับชุมชนหรือระดับอำเภอ ความต้องการที่สูงกว่าผลผลิตที่มีอยู่ ทำให้ตลาดแห่งนี้เป็นพื้นที่ที่น่าสนใจสำหรับผู้ผลิตรายใหม่ หรือผู้ที่ต้องการขยายกำลังการผลิต
สำหรับผู้ที่สนใจธุรกิจเพาะเห็ด ไม่ว่าจะเป็น เห็ดนางฟ้า เห็ดขอนขาว หรือเห็ดบด การศึกษาความต้องการในพื้นที่และสร้างเครือข่ายกับแม่ค้าตลาดสดหรือร้านค้าในชุมชน จะช่วยเพิ่มโอกาสในการสร้างรายได้อย่างมั่นคง และกลายเป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจในท้องถิ่นได้เป็นอย่างดี
ติดต่อพี่เลี้ยงเพาะเห็ด ในเครือข่ายปฏิบัติการโมเดลแก้จนสกลนคร
- โค้งคำนับฟาร์ม ต.โพนงาม อ.อากาศอำนวย จ.สกลนคร โทร 0828533967
- ชุมชนเห็ดเศรษฐกิจบะหว้า ต.บะหว้า อ.อากาศอำนวย จ.สกลนคร โทร 0833535812
- วิสาหกิจชุมชนกลุ่มเพาะเห็ดบ้านกลาง ต.โพนแพง อ.อากาศอำนวย จ.สกลนคร โทร 0850058460
- วิสาหกิจชุมชนเรียนรู้เพาะเห็ดบ้านคำข่า ต.ไร่ อ.พรรณานิคม จ.สกลนคร โทร 0862382994
