ผ่าทางตันสังคมสูงวัย พัฒนาท้องถิ่นยกระดับวิถีและภูมิปัญญา ✨

ผ่าทางตันสังคมสูงวัย พัฒนาท้องถิ่นยกระดับวิถีและภูมิปัญญา ✨

เรื่อง: แตงโม สกลนคร

หลายครั้งที่เราพูดถึงการพัฒนาท้องถิ่น เราอาจมองหาอะไรที่ "ใหม่" หรือ "ทันสมัย" แต่สิ่งสำคัญที่มักถูกมองข้ามคือ แก่นแท้ของชุมชน นั่นคือวิถีชีวิตและภูมิปัญญาดั้งเดิม

ในหลายๆ พื้นที่ ปัญหาสำคัญคือ โครงสร้างประชากร ส่วนใหญ่วัยแรงงานออกไปทำงานต่างถิ่น จะมีผู้สูงอายุเป็นกำลังหลักในชุมชน ซึ่งประเทศไทยเข้าสู่การเป็นสังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์ มีประชากรอายุ 60 ปีขั้นไปมากกว่าร้อยละ 20 ดังนั้นการส่งเสริมหรือถ่ายทอดองค์ความรู้ใหม่ๆ ที่ซับซ้อนจึงเป็นไปได้ยาก เพราะอาจไม่ตอบโจทย์หรือเข้าถึงคนในวัยนี้

ดังนั้น แตงโม มองว่าการพัฒนาท้องถิ่นในช่วง 5 - 10 ปีข้างหน้า อาจไม่ใช่การมองหาแต่สิ่งใหม่ แต่เป็นการ "ยกระดับสิ่งที่มีอยู่" ให้เกิดมูลค่าสูงสุด นี่คือหัวใจสำคัญของการพัฒนาที่ยั่งยืน ได้แก่

  • เสริมสร้างภูมิปัญญา: ให้ความสำคัญกับการสืบสานและต่อยอดภูมิปัญญาดั้งเดิม ไม่ว่าจะเป็นหัตถกรรม อาหารพื้นถิ่น หรือการเกษตรแบบดั้งเดิม
  • เพิ่มมูลค่า: นำภูมิปัญญาเหล่านี้มาประยุกต์ใช้ สร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์หรือบริการใหม่ๆ ที่มีมูลค่าเพิ่ม เช่น การออกแบบบรรจุภัณฑ์ที่น่าสนใจ การสร้างเรื่องราวให้กับสินค้า หรือการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม
  • ใช้ประโยชน์จากแรงงานสูงวัย: ผู้สูงอายุในชุมชนคือขุมทรัพย์ของความรู้และประสบการณ์ การสนับสนุนให้พวกเขาสามารถถ่ายทอดและลงมือทำในสิ่งที่ถนัด จะเป็นการใช้ศักยภาพที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด

ผ่าทางตันสังคมสูงวัย พัฒนาท้องถิ่นยกระดับวิถีและภูมิปัญญา ✨

มีโมเดลการพัฒนาอาชีพกับผู้สูงวัยคือ วิสาหกิจชุมชนธนาคารพืชผักบ้านสำโรง และกลุ่มทอผ้าฝ้ายย้อมสีธรรมชาติบ้านโคกสวาท ที่ได้รับการสนับสนุนทุนจาก กสศ. ภายใต้ “โครงการส่งเสริมโอกาสการเรียนรู้ที่ใช้ชุมชนเป็นฐาน” ตั้งแต่ ปี 2562 – 2566 สร้าง "คุณค่าสู่มูลค่า" เกิดมูลค่าทางด้านเศรษฐกิจให้กลุ่มผู้สูงอายุปีละมากกว่า 1,000,000 บาท และกำลังประเมินผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) โดย ศูนย์ SROI TU วิทยาลัยพัฒนศาสตร์ ป๋วย อึ๊งภากรณ์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

การพัฒนาแบบนี้ไม่เพียงแต่จะช่วยเพิ่มรายได้ให้กับคนในชุมชน แต่ยังเป็นการ รักษาและส่งต่อคุณค่าทางวัฒนธรรม ให้คงอยู่ต่อไป




ผ่าทางตันสังคมสูงวัย พัฒนาท้องถิ่นยกระดับวิถีและภูมิปัญญา ✨
ผ่าทางตันสังคมสูงวัย พัฒนาท้องถิ่นยกระดับวิถีและภูมิปัญญา ✨
ผ่าทางตันสังคมสูงวัย พัฒนาท้องถิ่นยกระดับวิถีและภูมิปัญญา ✨
แสดงความคิดเห็น (0)
ใหม่กว่า เก่ากว่า