นี่คือ มันฝรั่น อายุ 1 เดือนที่บ้านหนองปลาดุกครับ
ภาพความเขียวขจีของต้นมันฝรั่งอายุ 1 เดือนที่กำลังเติบโตอย่างสวยงาม หลังปลูกช่วงวันที่ 21 พ.ย. 2568 ในบ้านหนองปลาดุก ต.พังขว้าง อ.เมือง จ.สกลนคร ที่ไม่ได้เป็นเพียงแค่ภาพเกษตรกรรมทั่วไป แต่นี่คือการผลิตเกษตรมูลค่าสูงด้วย "ระบบการผลิตที่ประณีต" ซึ่งกลายเป็นเครื่องมือสำคัญในการยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน รวมทั้งผู้สูงอายุด้วย
มากกว่า "ผลผลิต" คือ "คน" ที่เก่งขึ้น
จากการถอดบทเรียนโครงการวิจัยโมเดลแก้จนในปีที่ผ่านมา เราพบความเปลี่ยนแปลงที่มากกว่าตัวเลขรายได้ แต่เป็น "ทุนมนุษย์" ที่เข้มแข็งขึ้นใน 3 มิติ
- ระดับตัวบุคคล: เกษตรกรมีทักษะการจัดการที่แม่นยำและมีเครือข่ายความรู้ที่เหนียวแน่น
- ระดับแรงงาน: เกิดการจ้างงานในชุมชน ชาวบ้านมีอาชีพรับจ้างผลิตมันฝรั่ง ไม่ต้องอพยพไปหางานไกลบ้าน
- ระดับชุมชน: เกิด "โอกาสหลังนา" เปลี่ยนพื้นที่ว่างเปล่าให้กลายเป็นแหล่งสร้างรายได้ที่มั่นคง
"ปีนี้เราจะถอยออกมาดูห่างๆ เพื่อติดตามว่ากลุ่มเป้าหมายเดิมจะสามารถยืนด้วยลำแข้งของตนเองได้หรือไม่ ทั้งการจัดการแปลงและกระบวนการตัดสินใจ นี่คือหัวใจของการพัฒนาที่ยั่งยืน" --ทีมนักวิจัยโครงการ กล่าวถึงแนวทางการบ่มเพาะทักษะในปีนี้
จาก "คนปลูก" สู่ "ผู้ประกอบการ"
ข้อจำกัดเรื่องฤดูกาลของมันฝรั่งในพื้นที่สกลนคร ไม่ได้เป็นอุปสรรคต่อการเติบโต เพราะชาวบ้านที่นี่ถูกเติมอาวุธทางความคิดด้วย "ทักษะผู้ประกอบการ ADM" ปัจจุบันมีการต่อยอดจากการปลูกพืชผักเชิงเดี่ยว สู่การเป็น "ศูนย์รวบรวมผักปลอดสาร" โดยชุมชนร่วมกันบริหารจัดการผลผลิตเพื่อส่งต่อไปยัง
- ตลาดท้องถิ่น: สร้างความมั่นคงทางอาหารให้คนในพื้นที่
- ตลาดภายในมหาวิทยาลัย: เชื่อมโยงผลผลิตปลอดภัยสู่ผู้บริโภคในสถาบันการศึกษา
นี่คือต้นแบบของการที่คนจนไม่ได้รอรับความช่วยเหลือ แต่ลุกขึ้นมา "จัดการตนเอง" โดยใช้ความรู้และพลังชุมชนเป็นตัวนำ
เรื่อง: แตงโม สกลนคร
ภาพ: แม่เอม
