ตามที่ได้เกาะติดเรื่องการพัฒนาท้องถิ่น วันนี้มีข้อมูลสำคัญที่อยากจะมาบอกเล่าให้ทุกคนได้เห็นภาพ "อนาคตสกลนคร" ของเรา ผ่านรายงานล่าสุดจากมหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร เรื่อง "ภาพอนาคตและข้อเสนอเชิงยุทธศาสตร์การแก้ปัญหาความยากจน จังหวัดสกลนคร" ครับ
เรื่องปากท้องและหนี้สินเป็นเรื่องใหญ่ที่เราต้องคุยกันด้วยความจริง รายงานฉบับนี้ไม่ได้แค่บอกว่าเราจนอย่างไร แต่ชี้ให้เห็นว่าเราจะ "รอด" ไปด้วยกันได้อย่างไรบ้าง มาดูกันครับว่ามีประเด็นอะไรที่น่าสนใจบ้าง
1. ทำไมเรายังก้าวไม่พ้นความจน? เจาะลึก 4 ปัจจัยสำคัญ
จากการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึก พบว่าปัญหาความยากจนในสกลนครบ้านเรามาจากหลายสาเหตุประกอบกันครับ
- ด้านเศรษฐกิจ: พี่น้องเกษตรกรแบกรับต้นทุนสูงแต่ขายได้ราคาต่ำ รูปแบบการทำเกษตรยังล้าหลัง และขาดตลาดรับซื้อที่แน่นอน ขณะที่นโยบายรัฐมักเป็นการให้เงินช่วยเหลือที่ไม่ส่งเสริมการพัฒนาตนเองอย่างยั่งยืน
- ด้านสังคม: หลายครอบครัวกลายเป็น "ครอบครัวแหว่งกลาง" คือมีแค่เด็กกับคนชรา เพราะวัยแรงงานต้องย้ายถิ่นไปทำงานต่างจังหวัด นอกจากนี้ยังพบปัญหาการขาดทักษะอาชีพ และการเข้าไม่ถึงเทคโนโลยี
- ด้านสิ่งแวดล้อม: ปัญหาภัยแล้ง ดินเค็ม และการใช้สารเคมีเกษตรที่ทำลายคุณภาพดินในระยะยาว รวมถึงความอุดมสมบูรณ์ของหนองหารที่ลดลง
- ด้านธรรมาภิบาล: ประชาชนยังขาดการมีส่วนร่วมในการกำหนดนโยบายท้องถิ่น ข้อมูลคนจนของรัฐบางครั้งก็ไม่ตรงกับความจริง และปัญหาการบริหารจัดการที่ขาดความโปร่งใสในบางพื้นที่
2. "ภาพอนาคต" ที่เราอยากเห็น: บทเรียนจากกุดบากและอากาศอำนวย
ทางทีมวิจัยได้ลงพื้นที่ระดมสมองร่วมกับชาวบ้านใน 2 อำเภอต้นแบบ ซึ่งสรุปภาพฝันที่ต้องการให้เกิดขึ้นจริงได้ดังนี้ครับ
- อำเภอกุดบาก: อยากเห็นประชาชนมีรายได้เพิ่มจากการทำ "แปลงผักสวนครัวปลอดภัย" และ "การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม" รวมถึงการมีสวัสดิการชุมชนที่ดูแลกันเอง เช่น การแบ่งปันผลผลิตให้โรงเรียนยากจนและการดูแลผู้ป่วยติดเตียง
- อำเภออากาศอำนวย: เน้นไปที่การกำจัดปัญหายาเสพติดให้หมดไป ควบคู่กับการมีผู้นำชุมชนที่มีธรรมาภิบาล โปร่งใส และสร้างอำนาจต่อรองด้วยการรวมกลุ่มอาชีพที่เข้มแข็ง
3. ข้อเสนอเชิงยุทธศาสตร์: ทางออกเพื่อคนสกลนคร
เพื่อให้ภาพฝันเป็นจริง รายงานได้เสนอแนวทางสำคัญไว้ดังนี้ครับ- ยกระดับรายได้: ส่งเสริมการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนให้เป็นสินค้ามูลค่าสูง (เช่น ผ้าคราม อาหารท้องถิ่น) และสอนทักษะการตลาดออนไลน์ให้ชาวบ้านขายของได้ทั่วประเทศ
- สวัสดิการที่ทั่วถึง: พัฒนาระบบสวัสดิการทุกช่วงวัย ตั้งแต่เด็กแรกเกิดจนถึงบำนาญผู้สูงอายุ และการเชื่อมโยงข้อมูลของหน่วยงานรัฐให้ช่วยเหลือได้รวดเร็วขึ้น
- การจัดการทรัพยากร: สนับสนุนการเกษตรหมุนเวียนที่เหมาะสมกับสภาพดินและน้ำในพื้นที่ และการบังคับใช้กฎหมายอย่างเป็นธรรมไม่เลือกปฏิบัติ
เสียงจากผมถึงทุกคน
- ถึงพี่น้องชาวบ้าน: เราต้องเริ่มจากการรวมกลุ่มให้เข้มแข็ง ไม่รอแค่ความช่วยเหลือจากรัฐ แต่ต้องพัฒนาทักษะใหม่ๆ เช่น การทำเกษตรปลอดภัยและการขายของออนไลน์ เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้ครอบครัวครับ
- ถึงหน่วยงานภาครัฐ: ถึงเวลาแล้วครับที่จะต้องฟังเสียงชาวบ้านให้มากขึ้น นโยบายต้องสอดคล้องกับความต้องการจริงในพื้นที่ ไม่ใช่แค่การแจกเงิน แต่ต้องสร้างโครงสร้างพื้นฐานและระบบสวัสดิการที่ยั่งยืน รวมถึงการทำงานที่โปร่งใสเพื่อให้เกิดความศรัทธาจากประชาชนครับ
สกลนครของเรามีต้นทุนทางวัฒนธรรมและธรรมชาติที่ดีมาก ถ้าเราช่วยกัน "แก้ให้ตรงจุด" ภาพอนาคตที่ทุกคนกินดีอยู่ดีก็อยู่ไม่ไกลเกินเอื้อมครับ!
